sobota, 20 kwietnia 2024
Imieniny: PL: Agnieszki, Amalii, Czecha| CZ: Marcela
Glos Live
/
Nahoru

Na posiónku pisane: W noc Świyntego Jóna | 21.06.2019

Do naszego zespołu felietonistów dołączył od weekendowego numeru "Głosu" Michał Milerski z Nydka. Zachęcamy do przeczytania pierwszego tekstu z cyklu "Na posiónku pisane". 

Ten tekst przeczytasz za 4 min.
Fot. Norbert Dąbkowski
 
Siedzym se na posiónku, grzebiym patykym w ogiynku i żujym w zymbach gorskóm łodyge dziurawca. Słónko usiotane jednym z nejdelszych dni w roku uż sie skulało za grónie i spoczywo, bo pómału mu trzeba beje zawracać i zaś redykać od raka, hań, aż do koziorożca. Owce też uż sie dopasły, polygały na kympie i pocichu rumiygajóm. Jyny ta szuto bakesza, kiero wodzi kiyrdel, prziszła posznupać, czy też dlo ni nimóm jakigo kónska twardego chleba. Tóż stoi przi mnie i ducho mi do ucha. Noc świyntojańsko wónio sianym. Wónio zielinami, kiere pram teraz majóm nejwiynkszóm siłe lyczyć ludzi czy dobytek i magicznóm moc chrónić nasz świat przed złym. 

***

Uż sie skoro zećmiło i nad posiónkym polatujóm janiczki. Też naisto chladajóm cudowne kwiotko fereczyny, kiere ukoże im zocny skarb letnij rozkoszy i nadzieji na zachowani rodu. Przikłodóm do ognia i dziwóm sie na dół, na dziedzine rozcapiónóm w dolinie rzyndami świateł przi cestach, kaj w oknach migajóm niebieskawe bandurki telewizorów, a reflektory aut gnajóm z odpołedni szychty ku chałpóm. Ludzie zwyrcóm sie na ryngiszpilach swoich codziynnych starości i wygód i uż nie chodzóm hore na gróń polić świyntojański ognie. Ja, to hań downi na Jóna, to było świynto na sałaszu! Owce uż nimiały tela mlyka jako na wiosne po miyszaniu i tóż uż było aji kapke miyni roboty. Z dziedziny prziszli gazdowie, prziniyśli cosi do picio i do zjedzynio. Na Jóna uż mógły prziść na sałasz aji baby i dziywczynta, a ponikiedy przichodzili aji muzykanci. Tóż było grani, był ogiyń, był śpiyw, tańcowani, był wygrzoty las i niejedyn wiónek popłynył ku dolinie z wodóm potoka. 
Nienadarymnie kiejsi powiadali „W noc Świyntego Jóna, dlo chasy nima póna”. Dzisio na to wyglóndo, że „W noc Świyntego Jóna, chasa siedzi dóma". Ale ni… Dyć przeca wiym, że na Złotym Gróniu, na Ochodzitej, na gróniach dalij w Karpatach siedzóm teraz kamraci owczorze przi ogniach i wachujóm coby ani wilki, ani niedźwiedzie ani siły nieczyste, kiere też w noc świyntojańskóm po świecie chodzóm, żodnej krziwdy owieczkóm nie wyrzóndziły. Dyć wiym o fajnym festiwalu świyntojańskim w Bystrzicy, a w Brynnej też snodzi cosi organizujóm. Możne w ludziach jeszcze drzymióm stare echa słowiańskij nocy Kupały? Możne jakbych zawołoł, jakbych zagroł na trómbicie, to by przilecieli z dziedziny na posiónek, wili wiónki, ciepali do wyrchu zapolóne stare mietły moczane w smole, kulali po posiónku ogniste koła od wozu wyplecióne słómóm i skokali przez watre coby ich płomiynie oczyściły. Możne?

***

Wycióngom patyk z żaru płomiyni. Jako dziecko żech w noc świyntojańskóm gónił po skoszónej łónce z takim patykym, toczył nim wartko i dziwoł, jako sie jego rozpolóny kóniec miyni w ogniste koło bez poczóntku i bez kóńca. Wtedy było lachko zrozumieć jako funguje świat, lachko prziszło uwierzyć w nieskóńczóność, lachko było czuć sie bezpiecznie. Bo cóż złego by sie mógło przitrefić tymu, kiery je otoczóny czarodziejskim kołym ognia? Dzisio zaś siedzym przi ogiynku i grzebiym w nim patykym. Tak, jako sie patrzi, w prawóm stróne. Jako sie słóneczko toczy. Janiczki iskier wylatujóm ku niebu i gasnóm. Nadarymnie sie starajóm zaniyść gwiozdóm świyntojańskóm wróżbe tego, co ich też kiejsi czako… Tak, coby zaś nowe gwiozdki mógły sie rozgoreć. 
 
---

posiónek – pastwisko; usiotany – zmęczony; redykać – przemieszczać się (z owcami); hań – tam daleko; kympa – wzniesienie; rumiygać – przeżuwać; szuty – bezrogi; bakesza – owca specyficznego umaszczenia, z czarnymi uszami i czarnymi plamami wokół pyska i oczu; kiyrdel – stado (owiec); sznupać – przeszukiwać; pram – właśnie, prawie; janiczek – świetlik świętojański; fereczyna – paproć; bandurki – błędne ogniki; ryngiszpil – karuzela; chasa – pospólswo, czeladź




Może Cię zainteresować.