W piśmie – noblesse oblige, czyli szlachectwo zobowiązuje. Na długo przedtem, zanim nakaz ten pojawił się w „Maksymach i refleksjach” francuskiego pisarza Pierre’a Marca Gastona de Lévis, stanowił dla rzeczywistości pewien ideał, a przynajmniej: pożądany układ odniesienia. 

Czytaj więcej »»

„Tajemnicze miejsca na Ziemi” to strona na Facebooku, którą jakiś algorytm podrzuca mi co jakiś czas. Pokazane są tam cuda przyrody (nie piszę „niesamowite cuda przyrody”, bo cuda z natury są niesamowite), a także niezwykłe budowle i inne konstrukcje wykonane ludzką ręką (właściwie – rękami i maszynami).

Czytaj więcej »»

Film „Indeks” Janusza Kijowskiego i Andrzeja Wyszyńskiego powstawał na przełomie lat 1976 i 1977. Na ekrany kin wszedł w czasie karnawału „Solidarności”, kiedy ja miałem już indeks w kieszeni. Dzisiaj studenteria (a raczej – w dzisiejszej uniwersyteckiej nowomowie – interesariusze wewnętrzni) indeksów już nie ma. Wszystkie oceny wpisuje się do wirtualnego USOS-a. I tak słowo indeks zniknęło z akademickiej przestrzeni. Za parę lat tylko starsze roczniki będą pamiętały, co to takiego – indeks. A seminarium? Tak, są jeszcze w uniwersyteckich pokojach prowadzone seminaria. Czy pozostają one intelektualnym przeżyciem w erze modułów i sylabusów? Nie odpowiem na to pytanie. Ale przypomnę seminaria, które takim przeżyciem były.

Czytaj więcej »»

„Rozpad połowiczny” to tytuły (tak, tak – nie tytuł, a właśnie tytuły) dwóch książek socjologa Edmunda Wnuka-Lipińskiego. Jedna to powieść science fiction, druga – pisane w manierze akademickiej studium socjologiczne okresu transformacji. 

Czytaj więcej »»

W wierszu „Pisanie życiorysu” Wisława Szymborska radziła: „Ważniejsze, kto cię zna, niż kogo znasz”. To istotna życiowa porada, z której – dla własnego dobra, chociażby po to, by nie stawiać się w niezręcznej sytuacji – warto skorzystać. No cóż, nie wszyscy czytają poezję noblistki, a może, nawet czytając, nie biorą jej sobie do serca. A – powtarzam – warto, nawet jeśli wiersz Szymborskiej aż kipi od ironii...

Czytaj więcej »»

Simon Sebag Montefiore napisał nie tak dawno głośną książkę „Stalin. Dwór czerwonego cara”. Czy z wydanych ostatnimi czasy wielu książek o Putinie udałoby się równie udanie odtworzyć dwór dzisiejszego władcy Rosji?

Czytaj więcej »»

Niedawno pisałem w jednym z felietonów o układzie monachijskim z roku 1938 – w jego wyniku oddano w pacht Hitlerowi Kraj Sudecki, a tylko nieco później całe Czechy. Pretekstem do tamtych rozważań była dopiero co oglądnięta przeze mnie produkcja Netflixa „Monachium: w obliczu wojny” (reż. Christian Schwochow, 2021), która przełożyła na język obrazu powieść Roberta Harrisa „Monachium” (skądinąd – scenarzysty filmu).

Czytaj więcej »»

Profesor Leszek Kołakowski zastanawiał się kilka dekad temu, czy może żyjemy już w epoce (post)chrześcijanskiej? No cóż...  

Czytaj więcej »»

Bywa, że ludzie swoją przeszłość koloryzują albo nawet fałszują. Liczą, że ciemny lud to kupi. I często kupuje. Niekiedy w towarzyskiej rozmowie. Niekiedy w księgarni.

Czytaj więcej »»

Tytuł felietonu sugeruje bajkę, ale nie ma z nią nic wspólnego. Jeśli już, to może komuś przywodzić na myśl baśnie braci Grimm. Sprawa, której zdecydowałem się poświęcić nieco uwagi, ma za to wiele wspólnego z epidemią. Nie, nie idzie o dzisiejszą pandemię koronawirusa, nie chodzi też o „czarną śmierć”, która siała spustoszenie w XIV wieku czy „hiszpankę”, która zaatakowała glob pod koniec I wojny światowej.

Czytaj więcej »»

Niejaki. Ten niejaki to nijaki taki. Niejaki. Epitet, który przywołuje na myśl nie tylko eksponowany ostentacyjnie brak szacunku, ale po prostu skrajne lekceważenie.

Czytaj więcej »»

Zbliża się 14 lipca, a z nim – we Francji, w Paryżu – świętowanie rocznicy zburzenia Bastylii. Bastylia to oczywiście tylko legendarny symbol i metafora wszelkich tyranii.

Czytaj więcej »»